Historische Toponymie van Laken

FR | NL | EN – (Photo © Kasteel Stuivenberg - Laken)

FR | par Pierre Van Nieuwenhuysen

La Historische Toponymie van Laken est une présentation complète de tous les toponymes de Laeken jusqu’aux environs de 1850. Une telle étude sur une commune bruxelloise n'avait plus été menée à bien depuis 1931. Dans un glossaire de plus de 1500 rubriques, le lecteur peut trouver, grâce à de vieilles attestations, toutes les graphies de chaque toponyme laekenois et suivre ainsi son évolution souvent séculaire ; vient ensuite l'explication de chaque toponyme. En outre, tous les noms de lieux localisables sont situés sur des plans. A la fin de l'ouvrage, se trouve une vue d'ensemble synthétique sur les toponymes rassemblés, dont on présente systématiquement les éléments déterminants. Ensuite, l'accent est mis sur la signification de chaque toponyme laekenois quant à la géographie historique et en rapport avec l'histoire de la société.
 Grâce à l'Historische Toponymie van Laken, le lecteur peut découvrir, par le biais d'un prisme original, le passionnant passé d'une commune bruxelloise quelque peu oubliée de la recherche historique.

L'étude, rédigée en néerlandais, est cependant accessible au lecteur francophone auquel un résumé et une introduction sont destinés, tandis que de nombreux renvois rendent la consultation du livre aisée (Table des matières…).

L'auteur | Pierre VAN NIEUWENHUYSEN, né en 1955 à Berchem-Sainte-Agathe, obtint en 1979 le titre de licencié en philologie germanique à l’Université Catholique de Louvain. Il avait suivi à Leuven les cours de toponymie et anthroponymie flamandes, dispensés par le Professeur R. Van Passen (K.U.L.) et c’est ce dernier qui fut le promoteur de son mémoire de licence Bijdrage tot de Toponymie van Sint-Jans-Molenbeek. Pour ce travail, Pierre Van Nieuwenhuysen obtint en 1980 le prix Anton Bergmann de l’Académie Royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique.
Ceci incita Pierre Van Nieuwenhuysen à aller plus loin : en 1998, il défendit à Louvain-La-Neuve une thèse doctorale de cinq volumes Toponymie van Laken, avec le Professeur M. Van Overbeke en tant que promoteur et le Professeur R. Van Passen comme copromoteur.
Depuis trente ans, Pierre van Nieuwenhuysen scrute l’histoire et plus particulièrement les toponymes du Nord-Ouest de Bruxelles. De plus, il s’intéresse également aux récits populaires locaux.
Pierre Van Nieuwenhuysen est vice-président du cercle d’histoire locale Comté de Jette.
Grâce à un subside pour publication exceptionnelle du Fonds de la Recherche Scientifique, il peut publier une version écourtée de sa thèse doctorale.

NL | door Pierre Van Nieuwenhuysen, 586 p., met illustraties en plannen op groot formaat.

De Historische Toponymie van Laken is een volledige voorstelling van al de Lakense plaatsnamen tot ca. 1850. Zo'n studie over een Brusselse gemeente was sedert 1931 niet meer tot stand gekomen. In een glossarium van meer dan 1500 items kan de lezer aan de hand van oude attestaties al de grafieën vinden van elk Lakens toponiem en zodoende zijn vaak eeuwenlange evolutie gadeslaan; hierop volgt telkens de verklaring van de plaatsnaam. Voorts worden al de lokaliseerbare toponiemen op plannen gesitueerd. Aan het einde van het werk biedt een overzicht een synthetische kijk op de verzamelde plaatsnamen door een systematische voorstelling van hun bepalende elementen. Daarna wordt de nadruk gelegd op de betekenis van de oude Lakense toponiemen op het vlak van de historische aardrijkskunde en op dat van de cultuurgeschiedenis.
 Dank zij de Historische Toponymie van Laken kan de lezer het boeiende verleden van een door de geschiedschrijving nogal verwaarloosde Brusselse gemeente ontdekken vanuit een originele invalshoek (Inhoudstafel…)

De auteur | Pierre VAN NIEUWENHUYSEN, geboren in 1955 te Sint-Agatha-Berchem, behaalde in 1979 de titel van licentiaat in de Germaanse filologie aan de Université Catholique de Louvain. In Leuven had hij de colleges “Vlaamse persoons- en plaatsnaamkunde„ van Professor R. Van Passen (K.U.L.) gevolgd en onder diens promotorschap zijn licentieverhandeling  Bijdrage tot de Toponymie van Sint-Jans-Molenbeek geschreven. Voor dit werk ontving Pierre Van Nieuwenhuysen in 1980 de Anton Bergmannprijs van de Koninklijke Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone Kunsten van België.
Dit zette Pierre Van Nieuwenhuysen aan grotere paden in te slaan. In 1998 verdedigde hij dan ook zijn vijf boekdelen tellend proefschrift Toponymie van Laken in Louvain-La-Neuve onder het promotorschap van Professor M. Van Overbeke (U.C.L.) en met Professor R. Van Passen als co-promotor.
Sedert dertig jaar onderzoekt Pierre Van Nieuwenhuysen de geschiedenis en, meer in het bijzonder, de plaatsnamen van Noord-West-Brussel. Voorts koestert hij ook belangstelling voor de lokale volksverhalen.
Pierre Van Nieuwenhuysen is ondervoorzitter van de heemkundige kring Graafschap Jette.
Dank zij een subsidie voor uitzonderlijke publicatie van het Fonds de la Recherche Scientifique kan hij een verkorte versie van zijn doctorale scriptie publiceren.

Inhoudstafel | Table des matières | Table of Contents

INLEIDING
Woord vooraf
Gebezigde symbolen en afkortingen

Hoofdstuk 1. SAMENVATTINGEN
1.1.    Introduction destinée au lecteur francophone
1.2.    Résumé en français
1.3.    Samenvatting in het Nederlands
1.4.    Zusammenfassung auf Deutsch
1.5.    Abstract in English

 Hoofdstuk 2. GEOGRAFISCHE SCHETS
2.1.    Het reliëf van Laken
2.2.    De lakense waterlopen
            2.2.1.    De Drootbeek
            2.2.2.    De Jetse Molenbeek en de Heizelbeek
            2.2.3.    De Molenbeek van Overheembeek, de Kolk en de Buisgracht
2.3.    Geologische schets
            2.3.1.    Het tertiair
            2.3.2.    Het quartair
2.4.    Pedologie

Hoofdstuk 3. BRONNEN
3.1.    Inventarissen
3.2.    Onuitgegeven bronnen
3.3.    Uitgegeven bronnen: boeken, catalogi, tijdschriften en varia
3.4.    Recente kaarten en plannen

Hoofdstuk 4. LAKEN - DE NAAM VAN DE GEMEENTE
EN DE COMPOSITA WAARIN DIT TOPONIEM OPTREEDT

 Hoofdstuk 5. GLOSSARIUM A - Z

 Hoofdstuk 6. OVERZICHT VAN HET MATERIAAL
6.1.    Bepalende elementen
6.2.    Historische aardrijkskunde
6.3.    Cultuurgeschiedenis

À voir aussi